รู้จักทางยาวโฟกัสของเลนส์

สำหรับเลนส์ถ่ายรูปที่เราใช้กันอยู่นั้น มีอยู่มากมายหลายแบบ หลายระยะ บางแบบก็ใช้งานได้หลากหลาย บางแบบก็ใช้สำหรับเฉพาะงาน หรือบางแบบก็ให้เอฟเฟคภาพที่ดูแปลกตา ไปทำความรู้จักกับเลนส์แต่ละช่วง แต่ละระยะ แบ่งช่วงกันอย่างไร แล้วจำเป็นหรือไม่ที่จะต้องมีให้ครบทุกช่วง

ทางยาวโฟกัสของเลนส์คือระยะทางที่วัดจากจุดรวมแสงของเลนส์ถึงระนาบเซนเซอร์ภาพ ซึ่งจะแตกต่างกันตามชนิดของเลนส์ตั้งแต่เลนส์ทางยาวโฟกัสต่ำๆ ไปจนถึงเลนส์ทางยาวโฟกัสสูง ทางยาวโฟกัสที่แตกต่างกันจะมีคุณสมบัติที่แตกต่างกันด้วย โดยเลนส์จะแบ่งเป็นประเภทต่างๆ ตามทางยาวโฟกัสดังนี้

เลนส์ทางยาวโฟกัสเดี่ยว (Prime Lenses) “Ultra Wide Angle”

มีช่วงทางยาวโฟกัสตั้งแต่ 10mm-21mm (Full Frame), 8mm-14mm (APS-C) และ 7mm-10mm (M43) เป็นเลนส์มุมกว้างพิเศษ สำหรับถ่ายภาพวิวทิวทัศน์ หรือวิวเมือง และภาพสถาปัตยกรรม ข้อดีคือ ช่วยให้ถ่ายทอดมุมมองได้กว้างมากขึ้น แต่ก็มีความบิดเบี้ยวสูง ซึ่งอาจจะให้ภาพที่ผิดเพี้ยนไปจากความเป็นจริง เช่น ตึกที่อยู่ริมๆของเฟรมภาพโค้ง เป็นต้น ดังนั้นจึงต้องพิถีพิถันกับการวางองค์ประกอบภาพให้ดี แต่ความบิดเบี้ยวนั้น ก็ยังสามารถนำมาสร้างสรรค์ ภาพในมุมมองแปลกๆได้ด้วยเช่นกัน

เลนส์ Ultra Wide Angle เหมาะสำหรับการเก็บบรรยากาศกว้างๆของวิวทิวทัศน์

มุมรับภาพกว้างๆ จะช่วยให้สร้างสรรค์ภาพถ่ายที่สวยงามได้ง่ายขึ้น

เลนส์ทางยาวโฟกัสเดี่ยว (Prime Lenses) “Wide Angle”

มีช่วงทางยาวโฟกัสตั้งแต่ 24mm-35mm (Full Frame) / 16mm-24mm (APS-C) และ 12mm-18mm (M43) เป็นเลนส์มุมกว้างสำหรับถ่ายภาพทั่วๆ ไป ใช้งานได้ทั้งภาพวิวทิวทัศน์ ภาพสถาปัตยกรรม และภาพบุคคลร่วมกับวิวทิวทัศน์ โดยยังคงให้มุมมองที่กว้าง และมีความบิดเบี้ยวน้อยกว่าเลนส์ ULTRA WIDE อยู่พอควร สามารถใช้เป็นเลนส์ติดกล้อง เพื่อเก็บบรรยากาศของวิวทิวทัศน์ หรือสถานที่ต่างๆในยามเดินทางท่องเที่ยวได้ด้วยเช่นกัน

เลนส์ช่วง Wide Angle จะช่วยให้เก็บภาพได้กว้างๆ รวมทั้งเหมาะสำหรับถ่ายภาพคนร่วมกับวิวทิวทัศน์ด้วย

เลนส์ทางยาวโฟกัสเดี่ยว (Prime Lenses) “Standard”

หรือ Normal Lenses มีทางยาวโฟกัสตั้งแต่ 40mm-60mm (Full Frame), 30mm-40mm (APS-C) และ 20mm-30mm (M43) ถือเป็นเลนส์มาตรฐานที่ให้มุมมอง ความรู้สึกใกล้ไกล ได้ใกล้เคียงกับการมองเห็นของคนเรา เป็นเลนส์ที่สามารถออกแบบรูรับแสงให้กว้างมากๆได้โดยที่ขนาดไม่ใหญ่โตเกินไปนัก ทำให้ใช้งานในสภาพแสงน้อยๆเพื่อถ่ายทอดบรรยากาศในขณะนั้นได้เป็นอย่างดี เป็นช่วงเลนส์ที่นิยมใช้ในการถ่ายภาพบุคคลโดยยังได้บรรยากาศของฉากหลังของ สถานที่ และยังใช้ถ่ายภาพทั่วๆไปได้ดี

เป็นเลนส์ติดกล้องที่ใช้งานได้เอนกประสงค์ มีขนาดรูรับแสงกว้างๆช่วยให้เบลอฉากหลังได้ง่ายขึ้นด้วย

เลนส์ทางยาวโฟกัสเดี่ยว (Prime Lenses) “Short Telephoto”

มีทางยาวโฟกัส 70mm-105mm (Full Frame), 50mm-80mm (APS-C) และ 40mm-60mm (M43) เป็นเลนส์เทเลโฟโต้ ที่เหมาะสำหรับถ่ายภาพบุคคล และถ่ายภาพทั่วๆไปได้ด้วยเช่นกัน โดยให้สัดส่วนที่ใกล้เคียงกับสภาพความเป็นจริง มีความบิดเบี้ยวน้อยมาก สามารถถ่ายภาพบุคคลได้ทั้งครึ่งตัว หรือเต็มตัว โดยไม่ต้องถอยห่างมากนัก สามารถสร้างสรรค์ภาพชัดตื้นได้ง่าย ทิ้งฉากหลังเบลอๆจากรูรับแสงกว้างๆ ได้ง่ายๆ เป็นช่วงเลนส์ที่ควรจะมีติดกระเป๋ากล้องไว้ด้วยเช่นกัน

เป็นช่วงเลนส์ยอดนิยมสำหรับการถ่ายภาพบุคคล

ปกติจะมีขนาดรูรับแสงกว้าง ช่วยให้เบลอฉากหลังได้เป็นอย่างดีทีเดียว

เลนส์ทางยาวโฟกัสเดี่ยว (Prime Lenses) “Telephoto”

มีทางยาวโฟกัสตั้งแต่ 135mm-300mm (Full Frame), 85mm-200mm (APS-C) และ 70mm-150mm (M43) เป็นเลนส์ระยะไกล สำหรับถ่ายภาพที่ไม่สามารถเข้าไปถ่ายภาพใกล้ๆได้ รวมทั้งการถ่ายภาพกีฬาในสนามด้วยเช่นกัน หรือใช้งานในกรณีที่ต้องการเน้นไปที่ซับเจคใด ให้ดูโดดเด่นมากขึ้น จากคุณสมบัติที่มีระยะชัดลึกน้อย ซึ่งจะช่วยให้ซับเจคลอยเด่นออกจากฉากหลังเบลอๆ นั่นเอง

เหมาะสำหรับทั้งการถ่ายภาพบุคคล และถ่ายภาพกีฬาที่ไม่ได้อยู่ห่างมากนัก

เลนส์ทางยาวโฟกัสเดี่ยว (Prime Lenses) “Super Telephoto”

มีทางยาวโฟกัส 400mm-1200mm (Full Frame), 250mm-300mm (APS-C) และ 200mm-400mm (M43) เลนส์ทางยาวโฟกัสสูงพิเศษ สำหรับถ่ายภาพสัตว์ป่าในธรรมชาติ หรือถ่ายภาพกีฬาในระยะไกล ตัวเลนส์จะมีขนาดค่อนข้างใหญ่ ออกแบบสำหรับการใช้งานในระดับจริงจัง อาทิ การโฟกัสที่ฉับไว, มีระบบป้องกันการสั่นไหว หรือออกแบบคอลล่าร์สำหรับติดขาตั้งกล้อง ให้มีความสมดุลในการใช้งานได้เป็นอย่างดี เป็นต้น

เหมาะสำหรับถ่ายภาพกีฬาจากระยะไกล หรือไม่สามารถเข้าใกล้ได้

ยังเป็นเลนส์ที่เหมาะสำหรับช่างภาพสัตว์ป่า และผู้ที่ชื่นชอบการถ่ายภาพนกในธรรมชาติด้วย

เลนส์ที่เปลี่ยนทางยาวโฟกัสได้ (Zoom Lenses) “Wide Angle Zoom”

เลนส์ซูมมุมกว้าง ที่ออกแบบให้มีความยืดหยุ่นต่อการใช้งานมากพอสมควร บางรุ่นจะเป็นช่วง Ultra Wide ทั้งหมด เช่น 10-18mm บางรุ่นก็ครอบคลุมตั้งแต่ช่วงมุมกว้างมากๆของ Ultra Wide เช่น 12-24mm, 15-30mm หรือ 16-35mm ช่วยให้สะดวกกับการใช้งาน โดยไม่ต้องพกพาเลนส์ไปหลายๆตัว เลนส์เกรดโปรจะมีรูรับแสงกว้างสุดเท่ากันตลอดช่วงซูม ช่วยให้ค่าการวัดแสงไม่เปลี่ยนแปลง เมื่อเปลี่ยนช่วงซูม ส่วนเลนส์เกรดธรรมดา หรือเลนส์ราคาประหยัดรูรับแสงจะเปลี่ยนไปตามช่วงซูม

เลนส์ Wide Zoom เหมาะสำหรับพกพาเดินทางท่องเที่ยว เพราะใช้งานได้เอนกประสงค์กว่าเลนส์ทางยาวโฟกัสเดียว

เลนส์ที่เปลี่ยนทางยาวโฟกัสได้ (Zoom Lenses) “Normal Zoom”

เลนส์ซูมที่ครอบคลุมตั้งแต่ช่วงมุมกว้าง ไปจนถึงช่วงเทเลโฟโต้ บางรุ่นอาจจะยาวไปจนถึงช่วงซูเปอร์เทเลโฟโต้ ถือเป็นเลนส์ยอดนิยมอีกช่วงหนึ่ง เป็นเลนส์ติดกล้องที่สามารถนำไปใช้งานได้หลากหลาย อาทิ ถ่ายภาพวิวทิวทัศน์ ถ่ายภาพบุคคล ถ่ายภาพครอบครัว หรือถ่ายภาพระยะไกลได้ด้วย ตามช่วงทางยาวโฟกัสของเลนส์นั้นๆ โดยเลนส์เกรดโปร จะมีรูรับแสงกว้างสุดเท่ากันตลอดช่วงซูม ส่วนเลนส์เกรดธรรมดา รูรับแสงจะเปลี่ยนไปตามช่วงซูม โดยรูรับแสงจะปรับได้กว้างที่สุด ที่ช่วงซูมสั้นๆ หรือช่วง Wide Angle และแคบลง เทื่อปรับซูมไปที่ระยะไกล หรือระยะ Telephoto นั่นเอง

มีความยืดหยุ่นต่อการใช้งาน เป็นเลนส์คิทติดกล้องที่ใช้งานได้หลากหลาย เหมาะสำหรับนักเดินทาง หรือนักท่องเที่ยว ใช้ถ่ายภาพทั่วๆ ไป

เลนส์ที่เปลี่ยนทางยาวโฟกัสได้ (Zoom Lenses) “Telephoto Zoom”

เลนส์ซูมที่ใช้งานต่อเนื่องจากช่วง Normal Zoom โดยตลอกช่วงซูมทางยาวโฟกัสจะอยู่ในช่วงเลนส์เทเลโฟโต ออกแบบให้ใช้งานได้หลากหลายเช่นกัน อาทิ ถ่ายภาพบุคคล ถ่ายภาพระยะไกล ถ่ายภาพกีฬา รวมทั้งถ่ายภาพวิวทิวทัศน์ที่ต้องการเน้นพื้นที่นั้นๆ ให้โดดเด่นเป็นพิเศษได้ด้วย โดยเลนส์เกรดโปรจะมีรูรับแสงกว้างสุดเท่ากันตลอดช่วงซูม และเลนส์เกรดธรรมดา รูรับแสงจะเปลี่ยนไปตามช่วงซูมเช่นเดียวกัน

เป็นอีกหนึ่งช่วงเลนส์ที่เหมาะสำหรับถ่ายภาพบุคคลด้วยเช่นกัน

ช่วงซูมที่ครอบคลุมไปถึงระยะ Super Telephoto ยังได้รับความนิยมสำหรับผู้ที่ชอบถ่ายภาพนกและสัตว์ป่าด้วยเช่นกัน

เลนส์พิเศษเฉพาะทาง (Special Purpose Lense) “Macro”

เลนส์ที่ออกแบบมาให้สามารถถ่ายใกล้เป็นพิเศษ สามารถใช้งานทั่วๆไปตามเลนส์ทางยาวโฟกัสนั้นๆได้ แต่มีระยะโฟกัสใกล้สุด ที่สั้นมากกว่าเลนส์ทั่วๆไป ซึ่งทำให้ได้อัตราขยายสูงเกินกว่าที่เลนส์ปกติจะทำได้ โดยส่วนใหญ่จะได้อัตราขยาย 1:1หรือเท่าของจริงบนไฟล์ภาพ บางรุ่นอาจจะได้สูงถึง 2:1 หรือ 5:1 หรือใหญ่มากกว่า ของจริงอีกด้วย ช่วยให้ถ่ายภาพวัตถุเล็กๆจิ๋วๆ ได้เป็นอย่างดี

เป็นเลนส์ที่มีกำลังขยายมากกว่า และถ่ายภาพได้ใกล้กว่าเลนส์ทั่วๆ ไป

เลนส์มาโครจะช่วยให้เข้าไปถ่ายภาพซับเจคขนาดเล็กๆ ได้เป็นอย่างดี

เลนส์พิเศษเฉพาะทาง (Special Purpose Lense) “Tilt & Shift”

เลนส์ที่ออกแบบมาให้สามารถปรับเลื่อนชุดเลนส์ชิพท์ไปซ้าย-ขวา และบน-ล่างเพื่อแก้ Perspective ของภาพได้ รวมทั้งสามารถปรับเพื่อเปลี่ยนระนาบของความชัดลึกได้ด้วยเช่นกัน เลนส์ Tilt & Shift ช่วงมุมกว้างเหมาะสำหรับการถ่ายภาพสถาปัตยกรรมและแลนด์สเคป ส่วนเลนส์ Tilt & Shift ช่วงนอร์มอลและเทเลเหมาะสำหรับการถ่ายภาพสินค้า ภาพแนวคอมเมอเชียลที่ต้องการผลพิเศษซึ่งเลนส์หลายรุ่นจะออกแบบให้ถ่ายมาโครได้อีกด้วย

ถึงแม้ว่าจะเป็นมุมเงย แต่เลนส์ Tilt&Shift ก็ช่วยปรับแก้อาการลู่เอียงของตึกได้เป็นอย่างดี

เป็นเลนส์ที่ออกแบบให้ปรับแก้ไขอาการเอียงลู่ของตึกอาคารได้ ช่วยให้ได้ภาพตึกหรืออาคารที่ตั้งเป็นเส้นตรง

เลนส์พิเศษเฉพาะทาง (Special Purpose Lense) “Fisheye”

เป็นเลนส์ที่ออกแบบให้มีมุมรับภาพกว้างมากถึง 180 องศา หรือเก็บภาพได้ตั้งแต่ซ้ายมือ ไปถึงขวามือ และมีความบิดเบี้ยวสูง เส้นต่างๆ ที่อยู่ตามขอบๆ ภาพ จะมีความโค้งลู่เข้ามาในเฟรมภาพ หรือเส้นระนาบที่ไม่ได้อยุ่กลางภาพจะโค้งขึ้น หรือโค้งลง ตามการวางองค์ประกอบ และอะไรที่อยู่ใกล้ๆ กล้อง ก็จะมีขนาดใหญ่มากเป็นพิเศษอีกด้วย เลนส์ชนิดนี้จะมีสองรูปแบบคือ เลนส์ฟิชอายแบบให้ภาพเต็มเฟรม (Full Frame Fisheye) และเลนส์ฟิชอายแบบให้ภาพวงกลม (Circular Fisheye)

เส้นตามขอบภาพจะโค้งเบี้ยว ตามคุณสมบัติของเลนส์

เส้นที่โค้งของอาคาร ช่วยให้ได้ภาพที่ดูแปลกตา และเสริมเสน่ห์ให้กับภาพได้ด้วย

เลนส์พิเศษเฉพาะทาง (Special Purpose Lense) “Reflex”

เลนส์ที่ออกแบบให้มีการสะท้อนแสงกลับไป-มาในกระบอกเลนส์ เพื่อการออกแบบเลนส์ทางยาวโฟกัสสูงๆ ให้มีขนาดที่เล็กกะทัดรัด โดยเมื่อแสงผ่านเข้ามาในกระบอกเลนส์ จะสะท้อนกับชุดกระจกด้านท้ายเลนส์ กลับไปยังชุดกระจกอีกชิ้นหนึ่งที่ด้านหน้าเลนส์ ก่อนที่จะสะท้อนเข้าไปยังเซ็นเซอร์ภาพ ทำให้แสงหายไปค่อนข้างเยอะ ดังนั้น เลนส์ Reflex จึงมักจะมีขนาดรูรับแสงแคบ เช่น F5.6 หรือ F8 เป็นต้น และไม่สามารถปรับขนาดรูรับแสงได้

จุดเด่นของภาพจากเลนส์ Reflex คือได้โบเก้โดนัท ที่ถือเป็นโบเก้ที่พิเศษกว่าเลนส์อื่นๆ นอกเหนือไปจากขนาดที่เล็กกว่าเลนส์อื่น ที่ทางยาวโฟกัสเท่าๆ กัน